Rafał Sroka: Psychika zawodniczki

Aspekt psychologiczny w życiu jak i w sporcie odgrywa bardzo istotną rolę. Jest to temat bardzo obszerny więc nie łatwo jest opisać cały mechanizm działania psychologii w zakresie jej wpływu na sportowców. Są jednak podstawowe i niezwykle istotne zagadnienia, które pomogą w sposób znaczący uzyskać zawodniczce jak najlepszą odporność psychiczną na boisku, ułatwiając jej osiągniecie jak najlepszych wyników. Jak widzimy do osiągnięcia sukcesu przez drużynę niezbędna jest praca z zawodnikiem w zakresie psychologii. W niektórych klubach na stałe są zatrudnieni specjaliści w tej dziedzinie, którzy cyklicznie spotykają się z zawodniczkami. Jest wiele drużyn, w których rolę psychologa spełnia trener. Każda z metod jest dobra pod jednym warunkiem. Jest nim wynik sportowy. Jak powinna się rozpocząc praca nad zawodnikiem? Od profesionalnych testów, na podstawie których będziemy potrafili określić takie aspekty jak poziom aspiracji zawodniczki, motywacji do działania, osobistych celów, współdziałania w grupie, rozwiązywania zadań zarówno w życiu jak i na boisku i radzenia sobie ze stresem. Wszystko tak naprawdę zaczyna się w naszych głowach. Tak samo jak treningu taktycznym, technicznym bądź motorycznym niezbędna jest ciągła praca zawodnika nad sobą. Jednak musimy pamietać, że często to my trenerzy spełniamy rolę psychoterapeutów i w dużej mierze od nas może zależeć poziom motywacji i aspiracji zawodniczki. Najważniejsze by w ciągłym procesie treningowym nie zaniedbać żadnej z zawodniczek. Oczywiście o wiele łatwiej pracuje się w tym względzie z podstawowymi zawodniczkami. Są one często bardziej zmotywowane poprzez dłuższy udział w grze, czując zaufanie trenera do ich poczynań. Dlatego praca z takim zawodnikiem powinna się opierać bardziej na wskazywaniu pewnych niedoskonałości, które warto by było poprawić aby osiągnąć jeszcze lepszy poziom sportowy. Inaczej sytuacja przedstawia się z zawodniczkami odgrywającymi mniej znaczące role w zespole. Jak wzbudzić zaufanie do swojej pracy u takiej zawodniczki odpowiednio motywując ją do działania? Z pewnością każdy trener ma określone priorytety. Jeśli są nimi rozgrywki ligowe, a tak się z reguły dzieje, trzeba stwarzać zwłaszcza w meczach pucharowych, turniejach i sparingach jak najlepsze możliwości dla dublerek pokazując im, że mają szansę pokazania się i że ich rola jest w drużynie nie mniej ważna. Generalnie trzeba zawsze dążyć do scalania zespolu. To cała drużyna odnosi sukces i rola nawet rezerwowych powinna być zawsze zauważalna. Trzeba także pamiętać o starej prawdzie "jak w życiu tak i na boisku". Często osobista sytuacja życiowa przekłada się na postawę zawodniczki na parkiecie i o tym nie należy zapominać. Dlatego niezwykle ważna jest cyklicznie prowadzona z zawodniczką rozmowa, by czuła ona wsparcie ze strony klubu, co pomoże jej rozwiązywać problemy nie tylko na boisku. Zdarza się w sporcie, a także w Ford Germaz Ekstraklasie, że pojawia się opinia klubu, że zawodniczka opuściła szeregi zespołu gdyż nie pasowała mentalnie do zespołu. Współdziałanie w grupie to temat niezwykle istotny zwłaszcza, że koszykówka jest grą zespołową i role zawodników, mimo iż są podzielone, zmierzają do jednego wspólnego celu jakim jest dobro zespołu. Dlatego trenerzy powinni poświęcać czas na pracę, zwłaszcza dotyczy to wielkich indywidualności, by potrafili pogodzić własne cele z aspiracjami drużyny. I ostatni temat niezwykle ważny dla kondycji psychicznej zawodniczek i trenerów. Jak kontrolować stres i radzić sobie w trudnych sytuacjach na boisku? Te trzy narzędzia (świadomość myśli, racjonalne i pozytywne myślenie) są użyteczne w walce z negatywnym myśleniem. Negatywne myślenie powoduje stres, ponieważ niszczy zaufanie w to, że jest się w stanie wykonać ustalone cele w sporcie. Dlatego warto pracować nad zawodnikiem i nauczyć go by sam potrafił skutecznie wzmacniać swoją odporność psychiczną. To jest negatywna strona sugestii - niszczy zaufanie, szkodzi wydajności i paraliżuje mentalne możliwości. Dlatego kondycja psychiczna zwłaszcza w grach zespołowych odgrywa kolosalne znaczenie i tylko ciągły trening może prowadzić do sukcesu. Przyjrzyjmy się więc dokładniej tym trzem składowym odpowiedzialnym za kontrolę stresu: Świadomość myśli Świadomość myśli jest procesem, w którym obserwuje się własne myśli, być może w stresie, i zaczyna się być świadomy tego co się dzieje w głowie. Najlepiej jest nie wstrzymywać żadnych myśli - po prostu pozwolić im "płynąć" ich biegiem i je obserwować. To czy wygramy mecz czy przegramy i czy rzut będzie celny bądź nie znajdzie drogi do kosza nie powinniśmy analizować i starać się wpoić to naszym zawodniczkom. Racjonalne myślenie Kolejnym krokiem jest racjonalne myślenie. Gdy jest się świadomym negatywnych myśli, powinniśmy spojrzeć na to racjonalnie. Zastanowić się czy aby na pewno są niezbite dowody, że mecz jest przegrany bądź że nie trafi się do kosza. Pozytywne myślenie i afirmacje Tak samo jak w życiu, tak i w sporcie trzeba zrozumieć, że skutecznie jest odpierać negatywne myśli przy pomocy pozytywnych afirmacji i to sprawia, że wybitni sportowcy w chwili maksymalnego stresu zachowują "zimną krew". To nic innego jak ciągłe powtarzanie sobie, że trafię do kosza, że mój zespół wygra ten mecz czy też, że jestem w szczytowej formie. To tylko przykłady afirmacji. Używanie ich poprzez ciągła pracę nad sobą i dążenie do zmiany negatywnego zachowania w pozytywne to podstawa do odniesienia sukcesu w sporcie i zbudowania pewności siebie. To właśnie posiadają wybitni sportowcy, dla których nie ma rzeczy niemożliwych, a kontrola stresu pozwala osiągnąć rekordowe wyniki. Jak widzimy w sporcie odporność psychiczna odgrywa niezwykle istotną rolę. Warto się zastanowić jak pracować z zawodniczkami na treningach by osiagnęły jak najlepiej umiejętność radzenia sobie ze stresem. Pozwoli to nam trenerom skonsolidować zespół, wytworzyć jak największą motywację do działania, a jednocześnie umiejetność "trzymania nerwów na wodzy” zwłaszcza w wyrównanych spotkaniach, kiedy to własnie psychika ma decydujące znaczenie w osiągnięciu sukcesu. Na Wasze opinie, pytania, pomysły czekam pod adresem mailowym coachrafa@wp.pl